Nghệ sĩ là những người hoạt động trong nghệ thuật sáng tạo (âm nhạc, phim ảnh, thời trang...), họ trực tiếp tham gia để biểu diễn hoặc sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật. Nghệ sĩ là những người có ảnh hưởng, tác động, chi phối đến công chúng thông qua lối sống và cách hành xử với cộng đồng. Nhiều khán giả trẻ xem một số nghệ sĩ nổi tiếng như là tấm gương, là thần tượng để làm theo, học theo, nên vấn đề đạo đức của nghệ sĩ rất quan trọng. Ý thức rõ điều đó, người nghệ sĩ nên biết chừng mực từ lối sống, cho đến lời ăn tiếng nói khi phát ngôn, cách ứng xử với chính đồng nghiệp và những người xung quanh, đồng thời phải là người có trách nhiệm cao với xã hội, với đất nước.
Thời gian gần đây, có nhiều lùm xùm trong phát ngôn, ứng xử, và hoạt động của giới nghệ sỹ, giải trí Việt, cả ngoài đời và trên mạng xã hội. Không chỉ chửi tục, công kích, bôi nhọ nhau, rồi phát tán tin giả, phát ngôn chia rẽ, gây hận thù, nhiều người còn dùng danh tiếng của mình để quảng cáo sản phẩm kém chất lượng… Các cơ quan bảo vệ pháp luật và quản lý trong lĩnh vực văn hóa, thông tin, truyền thông đã đưa ra nhiều hình phạt nghiêm khắc với những người tham gia mạng xã hội có những hành vi "lệch chuẩn", vi phạm pháp luật ở nhiều mức độ khác nhau. Trong đó có những đối tượng là nghệ sĩ nổi tiếng, có ảnh hưởng tới công chúng, người hoạt động trong lĩnh vực báo chí, truyền thông…, vốn được coi là những người hiểu biết và có nền tảng kiến thức xã hội nhất định.
Gần nhất, ngày 1/3/2024, Sở Thông tin và Truyền thông TP Hồ Chí Minh đã phạt diễn viên, người mẫu Nguyễn Thị Lệ Nam Em 37,5 triệu đồng vì sử dụng mạng xã hội để livestream, đưa những thông tin về “góc khuất showbiz”, xúc phạm cá nhân, doanh nhân, nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trước đó, người mẫu Ngọc Trinh cũng bị tuyên phạt 01 năm tù, cho hưởng án treo về hành vi “biểu diễn” trên xe phân khối lớn, thực hiện các động tác lái xe nguy hiểm, đăng clip lên mạng xã hội, gây ảnh hưởng xấu trong dư luận, đặc biệt là giới trẻ. Những năm trước cũng đã từng có nhiều nhân vật showbiz bị xử lý vì những hành vi “chém gió” trên mạng xã hội như: MC Trác Thúy Miêu bị phạt 7,5 triệu đồng vì phát ngôn có dấu hiệu gây mâu thuẫn, kích động; ca sĩ Duy Mạnh bị phạt 7,5 triệu đồng vì dùng từ ngữ không phù hợp thuần phong mỹ tục; ca sĩ Ðàm Vĩnh Hưng, diễn viên Ngô Thanh Vân và Cát Phượng cùng bị phạt mỗi người 10 triệu đồng vì cung cấp thông tin sai sự thật, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình trật tự xã hội trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19...
Nghệ sĩ nổi tiếng nhờ hoạt động biểu diễn nghệ thuật của mình, góp phần làm giàu và đa dạng hóa văn hóa, giáo dục và giải trí của xã hội. Tuy nhiên, nếu lợi dụng danh xưng nghệ sĩ để hành xử thiếu văn hoá, không quan tâm đến trách nhiệm xã hội, họ có thể đánh mất tất cả, đặc biệt là niềm tin yêu của công chúng. Thực tế là một số người nổi tiếng gồm cả nghệ sỹ, người hoạt động giải trí, thậm chí một số người “nổi tiếng” lại không phải bởi tài năng hay đóng góp cho văn hóa nghệ thuật mà nổi tiếng vì những scandal, do hành vi cư xử thiếu văn hóa, lệch chuẩn mà họ tạo nên.
Tháng 12/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đưa ra Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, trong đó nhấn mạnh sự thượng tôn pháp luật, không làm tổn hại uy tín của tập thể, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; giữ gìn phẩm chất đạo đức của người hoạt động nghệ thuật, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa Việt Nam. Đây là động thái tích cực trong nỗ lực nhằm chấn chỉnh môi trường nghệ thuật lành mạnh, quy củ hơn.
Quy định đã có, vậy mà những vụ việc vi phạm pháp luật, vi phạm chuẩn mực đạo đức nghệ sĩ vẫn xảy ra, nhất là khi sử dụng mạng xã hội. Ðiều đáng buồn là trong đó có nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, người của công chúng, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Về mặt hành vi, những nghệ sĩ này vì muốn tạo ra sự quan tâm, gây chú ý nhiều hơn nên họ chọn gây dựng tên tuổi bằng scandal, phát ngôn gây sốc… Trên thực tế, những scandal như thế có thể tạo ra sự quan tâm của một nhóm công chúng nhưng không đảm bảo tên tuổi, uy tín mang tính bền vững cho người nghệ sĩ. Lại có những người thích khoe khoang, phô trương trên mạng xã hội để tự “pi-a” (PR) bản thân hoặc do nhận thức kém, thực hiện hành động bồng bột mang mục đích câu view, câu like giải trí…
Nghệ sĩ có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng nhân cách con người. Nghệ sĩ gắn với nghệ thuật, nghệ thuật luôn gắn với chân - thiện - mỹ, những giá trị định hướng sự phát triển văn hóa cho xã hội. Nghệ thuật hay nghệ sĩ không đơn thuần hướng đến các hoạt động giải trí, mà hướng con người ta đến giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. Vì thế chúng ta luôn đánh giá cao vai trò, vị trí và ý nghĩa của văn nghệ sĩ trong sự phát triển chung của xã hội.
Để góp phần xây dựng quy tắc ứng xử chuẩn mực của người nghệ sĩ đúng với vai trò, vị trí của họ trong xã hội, trước hết chúng ta phải lên án những phát ngôn lệch chuẩn, những cách ứng xử thiếu văn minh, những hành vi vi phạm quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật của các nghệ sĩ.
Mặc khác, đối với cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của nghệ sĩ kịp thời ngăn ngừa những hành vi lệch chuẩn của người nghệ sĩ, phát huy mặt tích cực của những nghệ sĩ chân chính trong việc tuyên truyền, giáo dục, xây dựng đạo đức, văn hóa, lối sống lành mạnh, hạn chế những vấn đề tiêu cực do hành vi vi phạm quy tắc ứng xử của người nghệ sĩ; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với những nghệ sĩ vi phạm chuẩn mực đạo đức xã hội, lợi dụng uy tín bản thân để xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác hoặc lợi dụng hoạt động nghệ thuật để trục lợi bất chính.
Riêng bản thân người nghệ sĩ cần gương mẫu chấp hành các quy định của pháp luật theo tinh thần “thượng tôn pháp luật”; giữ gìn phẩm chất đạo đức, uy tín, danh dự của người hoạt động nghệ thuật phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa Việt Nam; đấu tranh chống lại cái xấu, những hành vi tiêu cực, lệch chuẩn trong đời sống xã hội; ứng xử chân thành, đúng mực, thân thiện và xây dựng hình ảnh đẹp của người hoạt động nghệ thuật với công chúng, khán giả; chia sẻ, đăng tải, cung cấp thông tin chính xác, tin cậy, có lợi ích cho xã hội và đất nước; phát huy tinh thần tự nguyện, tự giác tham gia các hoạt động xã hội, lan tỏa các giá trị nhân văn, những việc làm tốt, hình ảnh đẹp, hành vi ứng xử văn hóa trong xã hội đến cộng đồng./.
M.K
0 nhận xét:
Đăng nhận xét